Konut kredisi kullanmak suretiyle gayrimenkul sahibi olacakların, satın almak istedikleri gayrimenkulün değerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Gayrimenkul eksperlerini kredi veren kuruluşlar seçmektedir. Değerleme raporu, bir gayrimenkulu satın alırken kullanılabilecek kredi miktarını belirlemede en önemli etkendir.
Ekspertiz veya gayrimenkul değerleme olarak anılan işlem, bir konutun değerinin takdir edilmesini ve teknik değerlendirme yapılmasını içerir. Muhtemel değer belirlenirken bağımsız ve tarafsız olunması, piyasa ve çevre koşullarının analiz edilmesi, uluslararası değerleme standartlarının gözetilmesi gerekmektedir.
Yazılı olarak oluşturulan değerleme raporunun, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından belirlenen lisansla kurul listesine giren şirketlere bağlı, gerekli bilgi ve tecrübeye sahip değerleme uzmanları vasıtasıyla hazırlanması şarttır. Anılan şirketlerin, anonim şirket olarak kurulmaları ve esas sözleşmelerinin 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olması gerekmektedir. Ticaret unvanlarında “gayrimenkul değerleme” veya “taşınmaz değerleme” ibaresi geçen, kanunda belirtilen diğer hükümleri yerine getiren, bünyesinde en az 2 adet sorumlu değerleme uzmanı ve en az 5 adet lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanı barındıran şirketlerdir. Ayrıca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) ve Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği’ne (TDUB) üye olmaları gerekmektedir.
Rapor aşamasında öncelikle bahsekonu gayrimenkul, metrekaresi, konumu, yaşı ve bulunduğu bölge gibi özellikler açısından incelenir. Uzmanlar, Emsal Karşılaştırma, Gelir Yöntemi, Gayrimenkul Kapitalizasyonu, Maliyet Yöntemi, Karma Yöntem gibi usullerle çalışırlar. İlgili tapu müdürlüğünde taşınmazın üzerinde herhangi bir takyidat (ipotek, şerh, irtifak hakları vb) olup olmadığı ve bu durumun kredi verilmesi durumunda herhangi bir sorun oluşturup oluşturmadığı araştırılır; bilahare taşınmazın projesi, ruhsatı, varsa tutanakları vb incelenerek hazırlık süreci tamamlanır.
Rapor aşamasında ise, her bankanın rapor formatına uygun bir biçimde ilgili eksperler tarafından kaleme alınan rapor ilgili bankaya iletilir. Banka rapor incelemesi sonucunda, onayladığı kredi tutarını müşteriye aktarır.
